Total Items: | |
SubTotal: | |
Tax Cost: | |
Shipping Cost: | |
Final Total: |
Product Categories
- 10 cách giúp bạn giảm thiểu ung thư (1)
- 10 điện thoại Nokia 'tượng đài' trong lòng fan Việt (1)
- 4 sự thật về ung thư đại tràng (1)
- 5 inch sẽ ra mắt ngay trong tháng 9 (1)
- 7 Điều Chú Ý Để Có Bài Dịch Thuật Tốt (1)
- 7 và 5 (1)
- 8 lợi ích khi nghe nhạc (1)
- 8800 (1)
- Am chen bat trang tet 2014 (1)
- ấm chén tử sa Bát Tràng (1)
- am tra tu sa (1)
- ấm trà tử sa (1)
- bầm tím (1)
- ban dich thuat tot (1)
- bang gia dich vu cho thue nguoi yeu (1)
- bao khi khang (1)
- bia mo (1)
- Các tiêu chí khi thiết kế website (1)
- cach de mua duoc smartphone (1)
- Cách kiểm tra xuất xứ điện thoại iphone (1)
- cach mua dien thoai tra gop (1)
- Cách xoay tiền khi cấp bách (1)
- Cần chấp nhận dịch thuật là một chuyên môn hẹp (1)
- chơi bát tràng dịp tết (1)
- chu y khi mua tra gop iphone 3/3s/4/4s/5/5s (1)
- Chú ý về Dịch thuật tiếng Anh (1)
- Chuyên bán Nokia 8800 Uy tín (1)
- Chuyên nokia 8800 (1)
- Con nghê linh vật thuần việt (1)
- Cơn sóng ngầm Nokia 8800 (1)
- công dụng của trà (1)
- Đánh giá iPhone 5c (1)
- ĐẠO PHẬT VÀ KINH DOANH (1)
- Đào tạo facebook marketing (1)
- Dấu hiệu ban đầu của ung thư máu (1)
- đĩa sứ in hình ảnh (1)
- dich cong chung (1)
- dich thuat / dịch thuật (1)
- Dịch thuật Cabin chỉ dành cho quái kiệt (1)
- dịch thuật là gì ? (1)
- dịch thuật nghề hái ra tiền (1)
- Dịch thuật thời nào cũng quan trọng (1)
- dịch thuật yêu cầu chính xác (1)
- dich tieng anh gia re o dau (1)
- dich vu marketing online (1)
- dich vu quang cao google adwords (1)
- dịch vụ trả góp điện thoại (1)
- Điện thoại xa xỉ 8800 Arte carbon (1)
- Điều cần biết về phiên dịch (1)
- dieu kien mua dien thoai tra gop (1)
- đón giáng sinh và năm mới 2014 (1)
- don vi chuyen ban dien thoai tra gop tai ha noi (1)
- du lịch Bát Tràng (1)
- Giới thiệu HTC one siêu sang (1)
- gom su (1)
- gốm sứ bát tràng (1)
- Gốm sứ Việt Nam qua các thời đại (1)
- Google adwords 2014 (1)
- Hà Nội có lạnh tăng cường (1)
- Hỗ trợ SEO free (1)
- hoc tieng phap (1)
- huong dan cach mua dien thoai tra gop (1)
- HƯỚNG DẪN CHƠI XO SO TU CHON TRUYỀN THỐNG (1)
- HƯỚNG DẪN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH XỔ SỐ TỰ CHỌN (1)
- huong dan kinh doanh online (1)
- huong dan mua tra gop iphone 5s (1)
- iPhone 4 (1)
- KHÁCH HÀNG CHÚ Ý KHI ĐI DỊCH CÔNG CHỨNG (1)
- Khái niệm cơ bản về bệnh ung thư (1)
- khoa hoc facebook marketing (1)
- khoa hoc google adwords (1)
- khoa hoc google adwords 2014 (1)
- kinh doanh xổ số tự chọn số điện toán. (1)
- kinh nghiem dich thuat (1)
- kinh nghiem mua dien thoai tra gop (3)
- kinh nghiem mua smartphone ưng ý (1)
- Kinh nghiệm mua trả góp iPhone 4 và 4S (1)
- lam SEO (1)
- Làm SEO (1)
- Làng Gốm Bát Tràng (1)
- Lịch lãm với Nokia 8800 Arte (1)
- lich su gom su viet nam (1)
- lop google adwords (1)
- luu y khi mua dien thoai tra gop (1)
- Mẹ là người nói dối giỏi nhất (1)
- Miễn phí thiết kế website bán hàng (1)
- mô hình iphone 6 màu vàng (1)
- Mơ hồ ở cấp độ cụm từ (1)
- món bánh không thể thiếu trong đêm Noel (1)
- món quà tặng mẹ chồng (1)
- Một số điều lưu ý khi thuê dịch vụ dịch thuật (1)
- Mua điện thoại hè 2014 (1)
- mua dien thoai tra gop (2)
- mua dien thoai tra gop uy tin (1)
- Mua điện thoại trả góp viettel (1)
- Mùa hè nên đi đâu chơi quanh Hà Nội (1)
- mua iphone 5 tra gop (1)
- mua smartphone tra gop (1)
- mua tra gop iphone 5s (2)
- mua tra gop samsung galaxy (1)
- nen dung gom su bat trang (1)
- nen mua dien thoai tra gop tai http://tragopdienthoai.info (1)
- Nên nói gì khi nói về dịch thuật (1)
- Ngắm Nokia 8800 Shaphare trạm kim cương kịch độc (1)
- Nghiên cứu về làng gốm nổi tiếng Bát Tràng (1)
- ngoi nha gom su (1)
- Nhu cầu mua sắm gốm sứ cuối năm 2014 tăng cao (1)
- Những con ngựa nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc (1)
- Những điện thoại bán chạy hè 2014 (1)
- Những lưu ý khi dịch thuật (1)
- Nokia 8800 arte (1)
- Nokia 8800 Arte Heyerdahl phiên bản kim cương (1)
- nokia 8800 đẳng cấp (1)
- Nokia 8800 Sapphire Arte (1)
- Nokia ra mắt chiếc điện thoại đắt nhất của hãng (1)
- nokia vietnam (1)
- qua tang 8/3 (1)
- quà tặng gốm sứ (1)
- qua tang tet (1)
- quang cao google adwords (2)
- Quảng cáo Google adwords (2)
- samsung note 3 (1)
- Series 4K L9300 (1)
- sinh vien co mua duoc dien thoai tra gop (1)
- siro ho (1)
- so xo tu chon (1)
- thiet ke website ban ahng (1)
- thiet ke website picoman (1)
- tivi màn hình cong (1)
- tòa tháp gốm sứ cao nhất Việt Nam (1)
- Tổng kiểm tra xe đạp điện toàn quốc (1)
- tra gop dien thoai (1)
- tra gop dien thoai iphone 5 (1)
- tra gop iphone 5 chinh hang (1)
- Triệu chứng của ung thư xương (1)
- tư vấn SEO (1)
- tuyen nhan vien kinh doanh (1)
- Ung thư buồng trứng là gì và cách điều trị (1)
- Ung thư dạ dày (1)
- Ung thư gan những điều cần biết (1)
- Ung thư tuyến tiền liệt nguy hiểm như thế nào (1)
- Ung thư xương chẩn đoán và điều trị (1)
- website trọn gói (1)
- XỔ SỐ LÔ TÔ TỰ CHỌN SỐ (1)
- xo so tu chon (2)
- Xổ số tự chọn (1)
- xo so tu chon co loi gi (1)
- Xu the thiet ke website 2014 (1)
Popular Posts
-
SHOWROOM HOANGGIAMOBI CHUYÊN BÁN ĐIỆN THOẠI TRẢ GÓP TẠI HÀ NỘI Giờ mở cửa: 8h00 - 21h00 Địa chỉ: Số 2 Hồ Tùng Mậu - Cầu Giấy - Hà Nội HỖ TR...
-
Sẽ rất thiếu sót nếu lễ Giáng sinh năm nay bạn bỏ quên những món bánh ngọt ngào như bánh khúc cây, bánh quy gừng, kẹo gậy, bánh bí ngô.....
-
Thuốc ho P/H Thành phần : Cao đặc bách bộ 2g Bạch quả 4g Hạnh nhân 4g Cao đặc cát cánh 1g Ma hoàng 6g Tinh dầu bạc hà 0,02ml Mạch môn 8g Đườ...
-
Bài đầu tiên mình sẽ giới thiệu sơ lược về các phương pháp dịch thuật cơ bản (basic translation) trong tiếng Anh để mọi người có 1 cách nhìn...
-
Có một nhà soạn kịch đã từng nói rằng: “Âm nhạc là thực phẩm của tình yêu, hãy bật nhạc lên”. Âm nhạc được xem là ngôn ngữ của tinh thần và ...
-
Bạn tổ chức sự kiện , bạn có chương trình kỷ niệm và bạn cần một sản phẩm quà tặng để mọi người có những kỷ niệm về chương trình . Bạn là đ...
-
Bạn mong muốn sở hữu ngay chiếc APPLE IPHONE 5 chính hãng sành điệu, smartphone mỏng và nhẹ nhất hiện nay ? Nhưng ngay lúc này bạn chưa đủ ...
-
Nokia ra mắt chiếc điện thoại đắt nhất của hãng 8800 Carbon Arte đang là chiếc điện thoại đắt nhất của hãng điện thoại Thuỵ Sỹ Nokia trên t...
-
ĐẠO PHẬT VÀ KINH DOANH (Bài phỏng vấn Hòa thượng Viên Minh. Thực hiện: Như Hải - Bạch Hoa) NH: Thưa Thầy, có mối liên hệ nào giữa Đạo Ph...
-
V iệt Nam là nước sản xuất đồ gốm khá sớm và đồ gốm đã đồng hành và phát triển mạnh mẽ trong tiến trình lịch sử dân tộc. Khi nói đến đồ gốm...
Blog Archive
-
▼
2013
(84)
-
▼
November
(35)
- Bia mộ bằng sứ Bát Tràng
- Mua smartphone trả góp, nhận quà trị giá 20 triệu
- Samsung sẽ giới thiệu điện thoại màn hình cong
- Thuốc ho P-H
- Chữa bầm tím tụ máu bằng phương thuốc bí truyền củ...
- Các tiêu chí khi thiết kế website
- Điều kiện để mua được điện thoai trả góp
- Trả góp iPhone 5 chính hãng 0% lãi suất
- Lịch sử gốm sứ Việt Nam ( phần 1)
- mua iphone 5s chỉ 5 triệu 1
- Kinh nghiệm mua trả góp iPhone 4 và 4S
- Kinh nghiệm mua smartphone giá rẻ ưng ý
- Bảo khí khang được xây dựng website bởi Dịch vụ số
- Kinh nghiệm mua iphone 5 trả góp
- Dịch vụ số hoàn thành SEO cho Vietlott.vn
- Thiết kế website picoman
- MUA TRẢ GÓP SAMSUNG GALAXY S3
- Điều kiện để mua iphone 5 trả góp
- Tổng hợp các chiêu lừa quảng cáo Google adwords
- Khai giảng khóa Google adwords 17
- Khai giảng khóa đào tạo Facebook Marketing 03
- Con nghê - vật linh thuần Việt
- Ấm chén Tử Sa Bát Tràng
- Đĩa sứ in hình ảnh, đĩa sứ in logo
- Quà tặng gốm sứ 20-11
- Tác phẩm giầy gốm sứ Bát Tràng
- Vấn đề chú ý khi học tiếng pháp
- Càng cuối năm càng lên làm SEO
- Dịch vụ quảng cáo google adwords
- Thiết kế website bán hàng
- Lợi ích của việc sở hữu điện thoại trả góp
- Mua điện thoại trả góp 2013
- Dịch vụ du lịch Bát Tràng 2013 của battrang.info
- Khóa học quảng cáo google adwords 11-11-2013
- Các chiêu trò của đơn vị làm quảng cáo Google adwo...
-
▼
November
(35)
Powered by Blogger.
Sunday, November 10, 2013
Con nghê - vật linh thuần Việt
Con nghê - vật linh thuần Việt
Hai linh vật đặc thù của văn hóa Việt Nam là chim Hạc và con Nghê, thế nhưng trong khoảng hai trăm năm gần đây, ta thường thấy rồng và lân được dùng trang trí trong các đền chùa, dinh thự lớn.
Như tượng hai con lân trắng ở ngay trước sân chùa Vĩnh Nghiêm, Sài gòn chẳng hạn. Những ngôi nhà lớn của người Việt ở hải ngoại hay ở trong nước cũng trang trí bằng tượng con lân. Chim hạc là linh vật từ thời các vua Hùng dựng nên nước Văn Lang ta, còn con Nghê xuất hiện từ bao giờ? (Phải chăng từ đời Lý, khi nền văn hóa thuần Việt được phục hồi và phát triển sau một ngàn năm Bắc thuộc?). Dù là biểu tượng thuần túy Việt Nam nhưng con Nghê lại được ít người biết đến.
Con Nghê là gì?
Như tượng hai con lân trắng ở ngay trước sân chùa Vĩnh Nghiêm, Sài gòn chẳng hạn. Những ngôi nhà lớn của người Việt ở hải ngoại hay ở trong nước cũng trang trí bằng tượng con lân. Chim hạc là linh vật từ thời các vua Hùng dựng nên nước Văn Lang ta, còn con Nghê xuất hiện từ bao giờ? (Phải chăng từ đời Lý, khi nền văn hóa thuần Việt được phục hồi và phát triển sau một ngàn năm Bắc thuộc?). Dù là biểu tượng thuần túy Việt Nam nhưng con Nghê lại được ít người biết đến.
Con Nghê là gì?
Trong đời sống của người dân Việt, hai con thú được coi như những người bạn thân thiết, gần gũi và quan trọng nhất là con trâu và con chó. Trâu để cầy ruộng, giúp sản xuất lúa gạo, chó để giữ nhà, phòng kẻ gian, phòng thú dữ. Đời sống thực tế có chó giữ nhà, còn đời sống tinh thần thì sao? Ông cha ta cũng cần một linh vật để chống lại các tà ma ác quỷ nữa chứ. Chó đá được dựng lên vì thế. Ở làng quê miền Bắc Việt Nam, trước cổng làng bao giờ cũng có một con chó đá để bảo vệ cả làng, trước cổng đình bao giờ cũng có chó đá, và trước cổng nhà hay ở ngoài đầu hồi, ngoài cửa nhà cũng thường có chó đá ngồi trước canh giữ cho gia chủ. Những con chó đá này hình dạng thay đổi, cao khoảng từ nửa thước tới một thước, thường là những tảng đá được khắc đẽo rõ ràng oai vệ, nhưng có khi chỉ là một khối đá đặt nghiêng theo dáng một con chó đang ở thế ngồi canh giữ. (Truyện cổ cũng thường nhắc đến chó đá, như chuyện “Cậu học trò và con chó đá”, chuyện “Hai anh em và con chó đá” - Xin đọc: Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc,Truyện cổ nước Nam)
Rồi để bầy trước điện thờ, hay bàn thờ của những nhà giàu có, ở các đình chùa, đền miếu, chó đá hoá linh. Chó đá được khắc đẽo với những chi tiết oai vệ, đầu chó, mặt chó đầy những nét oai nghiêm. Vì linh thiêng như thế, nên được gọi là con Nghê.
Con Nghê còn được dùng để trang trí trong các ngôi đình cổ ở Việt Nam. Nghê được chạm trên cốn (xà ngang từ cột ra để đỡ xà dọc ở mái ngoài), hay được đạt trên đầu đao (sống mái chạy từ đỉnh nóc nhà xuống, cong lên như hình cây đại đao (mã tấu) nên gọi là đầu đao), như trên cốn đình làng An Hoà (Hà Nam), Phất Lộc (Thái Bình), cột đình làng Hội Thống (Hà Tĩnh) đầu đao đình làng Phù Lão (Bắc Giang), làng Trung Cần (Nghệ An), làng Tây Đằng (Sơn Tây)... chẳng hạn. Thuở nhỏ, vào khoảng đầu thập niên 1950 ở Thái Bình, còn thấy ở nhà cụ Hà Ngọc Huyền, ông ngoại chúng tôi có chưng tượng con Nghê cao gần một thước ngay lối vào phòng khách cùng với những bình, những chóe đời Khang Hy nhà Thanh, đời Minh... Con Nghê này không biết nay đã lưu lạc về đâu?
Vậy con Nghê là một linh vật thuần Việt, được sáng tạo để bảo vệ đời sống tâm linh của người Việt. Con Nghê thường được thấy qua các món đồ gốm, mà có thể được giới thiệu tiêu biểu dưới đây.
Vài hình tượng con Nghê tiêu biểu
Tượng con Nghê: dựa trên nước men, màu men, chất đất ta có thể định rằng đây là một tác phẩm đời Lý (thế kỷ XI - XII). Con Nghê này cao độ 36cm, bàng đất nung, phủ men nâu, nét tô đắp cực kỳ tinh xảo, con Nghê trông sống động, oai vệ, tưởng chừng như có thể phóng lên xua đuổi tà ma ngay tức khắc. Mặt Nghê ngắn. Mình Nghê thon dài, rất thanh tú. Cổ Nghê đeo dây lục lạc có tua, cổ ngửng thẳng. Lông trên sống lưng dựng đứng như một hàng kỳ, chạy suốt từ đỉnh đầu xuống đến đuôi. Chân Nghê thanh nhưng thẳng và mạnh, chân sau ở thế ngồi bắp thịt đùi trông rắn chắc mạnh mẽ, hai chân trước chống cao, chỗ đầu gối có lông xoắn cong. Mắt to, miệng lớn, mũi lớn, miệng Nghê hơi hé mở để lộ những răng nanh nhọn hoắt, như sẵn sàng xua đuổi tà ma. Tai Nghê lớn. Lông Nghê mượt sát vào mình với những đường khắc, uốn từ sống lưng xuống phía bụng, trông như vằn chó.
Tượng con Nghê đời Lý (Bộ sưu tập Bùi Ngọc Tuấn) Nậm rượu hình con Nghê: chúng tôi xin đưa ra hình hai nậm rượu hình con Nghê, một mầu nâu, một mầu đen. Nghê với hình dáng và thế ngồi cũng như mô tả ở trên, tuy rằng các chi tiết không sắc sảo bằng. Nghê ngồi trên một bầu rượu có dáng trên tròn dưới ống. Mình Nghê rỗng, trên lưng Nghê có vòi loe để chuyên rượu vào (nắp đậy chỗ này không còn, nên ta không biết nắp cũng làm bằng đất sét nung hay bằng gỗ hoặc lá cuộn). Rượu được rót ra từ vòi dài đi từ thân nậm, tựa như cọc với dây xích buộc Nghê.
Hai nậm rượu hình con Nghê đời Lý (Bộ sưu tập Bùi Ngọc Tuấn) Bình trầm hương hình Nghê: màu men, nước men, chất đất, độ nung của các bình hương này cho thấy đây là các tác phẩm làm thời Chu Đậu (thế kỷ XVI - XVIII) chứ không phải đồ đời Lý hay đời Trần. Bình hương gồm hai phần, phần dưới là một hộp nhỏ hình chữ nhật, đây là chỗ bỏ trầm vào đốt. Phần trên là nắp. Nắp là con Nghê ngồi trên một mặt phẳng đậy vừa kín phần dưới. Mình Nghê rỗng nên khi đốt trầm khói từ phần hộp phía dưới, luồn trong mình Nghê rồi bay ra từ miệng Nghê đang hơi khẽ mở, trông rất oai nghiêm. Vì trầm được đốt trong hộp kín phía dưới mà chỉ có thể thoát khói ra khỏi miệng Nghê nên cháy rất chậm, vừa toả đủ khói hương để mang đầy vẻ linh thiêng mà vẫn cháy lâu cả buổi.
Bình trầm hương con Nghê (thời Chu Ðậu, thế Kỷ 16 - 17) Hình trích từ Vietnam ceramics, A separate tradition, John Guy và John Stevensen, Avery Press 1997 Cũng có một số bát hương làm vào khoảng thế kỷ XIII, XIV với hình chó thay vì hình nghê. Đây là các bát hương có dạng nửa tô, nửa đĩa, với tượng chó ngồi ở chính giữa bát hương. Thẻ hương được đặt ngang thành bát, gác lên đầu chó.
Bát hương con Nghê Hình trích từ Vietnam ceramics, A separate tradition, John Guy và John Stevensen, Avery Press 1997 Loại khác gồm hai phần, phần dưới chắc cũng dùng để đốt trầm, khói bay luồn trong tượng chó ngồi ở giữa rồi tuôn ra miệng chó. Khi không đốt trầm, cây hương cũng được đặt gác lên đầu chó.
Phân biệt con Nghê và con Lân
Con Nghê là linh vật đặc biệt của văn hóa Việt Nam, con Lân thuộc văn hóa Trung Hoa. Về hình dạng, con Lân trông giống sư tử, mà có sừng, chân như chân trâu, thân hình tròn mập, có vẩy như vẩy rồng, miệng ngậm quả cầu, hay ngồi chống chân lên quả cầu. Con Nghê có kỳ mà không có sừng, mình thon nhỏ, chân như chân chó, dáng thanh, trông rõ ràng dáng chó chứ không tròn mập như dáng như sư tử, đuôi Nghê dài, vắt ngược lên lưng, đuôi Lân ngắn, xòe như cánh chim hay cuộn tròn như đuôi thỏ.
Bát hương con Nghê Hình trích từ Vietnam ceramics, A separate tradition, John Guy và John Stevensen, Avery Press 1997 Một số người lại còn tưởng lầm con Nghê là con sư tử. Bởi vì chữ “Nghê” (hay “toan nghê”) trong chữ Hán vốn có nghĩa là con sư tử. Tuy nhiên phải để ý rằng có nhiều chữ Hán-Việt mà nếu ta tra tự điển Tầu, thì lại có nghĩa khác hẳn, bởi vì ông cha ta rất nhiều khi mượn chữ Hán nhưng lại đổi nghĩa đi mà dùng (người Pháp khi nghiên cứu về Việt Nam thì lại thường học chữ Hán của người Tầu, tra cứu sách Tầu viết về Việt Nam - chứ không tìm hiểu thẳng vào văn hóa Việt - nên nhiều khi sai nghĩa, sai sự việc rất xa. Người Pháp cũng vì học theo Tầu nên đã sai theo, cũng như từng theo sách Tầu mà gọi sai nước ta là An Nam, trong khi các văn thư cổ của triều đình Huế thì chỉ dùng chữ Việt Nam hay Ðại Nam. Trong quyển Chơi chữ, Lãng Nhân đã từng đưa ra vài ví dụ như: “tử tế” có nghĩa là “tinh mật, kỹ lưỡng” ta lại quen dùng theo nghĩa hiền hậu; “lịch sự” có nghĩa là “trải đời” ta dùng là “sang trọng”, “trân trọng” nghĩa là “quý trọng” lại bị đổi là “nghiêm cung, kính trọng”... Trong cách thức đó, ông cha ta đã không cần để ý đến chữ “Nghê” có nghĩa là con gì trong chữ Hán, mà cứ lấy đó để đặt tên cho “chó đá hóa linh”. Nếu ai đã từng nhìn thấy tượng con Nghê thì cũng đều nhận thấy rằng đó là con chó đang ngồi chứ không phải là con lân hay con sư tử. Vài nhà nghiên cứu đã không có cơ hội này nên chỉ biết theo sách của người Pháp, tự điển của người Tầu mà lầm con nghê Việt Nam ra con sư tử hay con lân của Tầu. Chúng tôi chủ trương rằng nghiên cứu đồ cổ thì phải nhìn thấy tận mắt, tốt hơn nữa là được cầm trong tay, và được nghe từ tiếng nói dân gian trong thôn làng xưa rồi suy nghẫm, tra cứu, đối chiếu. Vì thế, ngoài những hình chạm khắc trên cốn, tượng con nghê trên đầu đao, trên cổng các ngôi đình làng cổ ở miền Bắc, lời chỉ dẫn của các cụ già, chúng tôi còn dựa sự quan sát của mình trên các tượng con nghê, các nậm rượu trong bộ sưu tập đồ cổ của riêng mình.
Thời thịnh đạt của con Nghê
Trong những thế kỷ Bắc thuộc, khi người Trung Hoa làm đủ mọi cách để hủy diệt văn hoá Việt Nam, như tịch thu, hủy diệt và cấm làm trống đồng, bắt người Việt đổi theo họ Tầu (vì thế những họ cổ Việt Nam như họ Thi (Thi Sách), họ Trưng (Trưng Trắc)... không còn nữa....), thì không biết ông cha ta có làm hình tượng chó đá và con Nghê không? Quan sát cách sinh hoạt của người thượng trên các miền cao nguyên, ta thấy rằng con chó vẫn là con vật rất quan trọng của đời sống thôn dã. Vậy thì ai có thể quả quyết rằng, chó đá, con Nghê không được phát sinh từ thời xa xưa? Tuy nhiên chúng tôi cũng chưa có dịp may mắn được thấy các hình ảnh hay vật tích hình con Nghê của thời đại cổ xưa này. Ước rằng có người với những phương tiện đầy đủ sẽ làm các việc khai quật nghiên cứu và tìm ra di tích con Nghê từ thời xa xưa.
Sau khi Ngô Quyền khởi lại thời tự chủ, sau khi Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn tổ chức lại trật tự trên đất nước ta, nhà Lý, nhà Trần, rồi nhà Lê nối ngôi dựng lại nền văn hóa thuần Việt rực rỡ, phong phú. Bắt đầu từ Lý Thái Tổ dời kinh đô từ Hoa Lư về Thăng Long, người Việt bừng lên khí thế dân tộc. Giống như thời Hùng Vương thuở trước, từ đây cùng văn học, xã hội, chính trị, nghệ thuật tạo hình của người Việt phát triển rực rỡ, phối hợp bản chất dân tộc với ảnh hưởng Trung Hoa và Ấn Độ, tạo nên một nền văn hóa thuần Việt, song song và biệt lập với văn hóa Trung Hoa.
Trong bối cảnh văn hoá rực rỡ ấy, với sự nẩy nở của những nghệ phẩm, tác phẩm Việt Nam, sự phát triển của kiến trúc đình chùa, sự phát triển của giới quý tộc, trưởng giả càng đòi hỏi nhiều hơn nữa những phẩm vật tế tự, sinh hoạt và trưng bày. Khung cảnh và nhu cầu này đưa đến biết bao phát triển của nghệ thuật tạo hình. Nhu cầu tinh thần, nhu cầu vật chất được đáp ứng bởi bàn tay, khối óc của các nghệ nhân Việt lúc nào cũng xông xáo sáng tạo. Biết bao kiến trúc, cung điện, đình chùa mới mái cong thuần túy Việt được dựng lên. Đồ gốm Việt Nam bừng lên tổng hợp kỹ thuật và sắc men Trung Hoa với dạng thức, nét vẽ, và phong cách hoàn toàn Việt Nam. Từ đây những bình, ấm, tô, chén đĩa... những món đồ Lý Trắng, Lý Nâu, Lý Lục, Lý Đen, những món đồ men ngọc, chuyển qua những món men trắng hoa chàm của đời Trần, đời Lê tuyệt vời, được sản xuất mạnh mẽ; Rồi tiếp theo đó, sang thế kỷ XIV, XV, XVI là thời của gốm Chu Đậu, thời tuyệt đỉnh của đồ gốm Việt Nam, với biết bao phẩm vật xuất cảng sang vùng Ba Tư, Nam Dương, Phi Luật Tân, Nhật Bản...
Bình trầm hương thòi Chu Ðậu, thế kỷ 16, 17 Hình trích từ Vietnam ceramics, A separate tradition, John Guy và John Stevensen, Avery Press 1997 Dựa trên số lượng và phẩm tính của những con Nghê trong các viện bảo tàng và bộ sưu tập của các tư nhân, ta thấy rằng thời thịnh đạt nhất của con Nghê là từ đời Lý cho đến cuối đời Tây Sơn (thế kỷ XI đến thế kỷ XVIII). Suốt từ đời Lý, con Nghê được trọng dụng ở khắp mọi nơi, từ những ngôi nhà dân dã, từ cung đình, cho đến lâu đài, đình chùa, lăng miếu... Đến cuối đời Lê, loạn Trịnh - Nguyễn phân tranh, đất nước đi vào 300 năm khói lửa, nhưng không vì thế mà văn hoá Việt điêu tàn, mà trái lại càng phát triển mạnh thêm về mọi mặt (thơ văn, kiến trúc, khắc gỗ, gốm sứ...). Trong suốt 8 thế kỷ này, các bình hương trầm, các nậm rượu, và các tượng hình con Nghê là những món không thể thiếu ở nơi tế tự, ở các nhà trưởng giả cho đến nhà bình dân.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment